III. „Poradnik Językowy” kierowany przez prof. dr Danutę Buttler (1986–1991)

III. „Poradnik Językowy” kierowany przez prof. dr Danutę Buttler (1986–1991)

1.Redaktor i Komitet Redakcyjny. Właściciel pisma oraz wydawcy

Prof. dr hab. Danuta Buttler objęła redakcję „Poradnika Językowego” nie w pełni przygotowana do tej roli w związku z nagłą śmiercią profesora Szymczaka, dlatego jako warunek postawiła konieczność powołania zastępcy redaktora, proponując na tę funkcję doc. dra Jerzego Podrackiego.

Skład Komitetu Redakcyjnego, jaki widnieje w stopce redakcyjnej pisma w zeszycie 1 z 1986 r., jest następujący: redaktor i przewodnicząca Komitetu Redakcyjnego – prof. dr Danuta Buttler, zastępca redaktora – doc. dr Jerzy Podracki (Warszawa), członkowie: prof. dr Jan Basara (Warszawa), doc. dr Barbara Falińska (Warszawa), dr Magdalena Foland-Kugler (Warszawa), prof. dr Hubert Górnowicz (Gdańsk), mgr Anna Jóźwiak (Warszawa), doc. dr Jerzy Maciejewski (Toruń), prof. dr Leszek Moszyński (Gdańsk), prof. dr Andrzej Sieczkowski (Warszawa), prof. dr Stanisław Skorupka (Warszawa), prof. dr Teresa Skubalanka (Lublin), prof. dr Alfred Zaręba (Kraków). Sekretarzem redakcji pozostała Ewa Markowska.

W latach 1986–1991 następują zmiany w składzie Komitetu; w roku 1987 rezygnuje z funkcji zastępcy redaktora doc. dr Jerzy Podracki (w związku z dłuższym wyjazdem zagranicznym); umierają trzej członkowie Komitetu: prof. dr Hubert Górnowicz (1986), prof. dr Stanisław Skorupka (1988; w Komitecie od 1948 r.) i prof. Alfred Zaręba (1988). Skład Komitetu nie zostaje uzupełniony.

Pod względem formalnoprawnym nie nastąpiły żadne istotne zmiany. „Poradnik Językowy” pozostaje organem Towarzystwa Kultury Języka i jest wydawany przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

2. Zawartość treściowa pisma

Również w zakresie układu nie nastąpiły w „Poradniku Językowym” w czasie kierowania pismem przez prof. Danutę Buttler większe zmiany. Pojawia się tylko nowa nazwa działu Sprawozdania, uwagi, polemiki, która zastępuje dotychczasową Uzupełnienia – uwagi – spostrzeżenia; w zakres tego działu wchodzi dotychczas odrębna rubryka Sprawozdania. Pojawia się też nowy dział Roztrząsania, ale redakcja szybko rezygnuje z jego prowadzenia (został w tym dziale opublikowany tylko jeden artykuł).

„Poradnik Językowy” prowadzi w latach 1986-1991 następujące działy:

  • Artykuły (1986: 45; 1987: 51; 1988: 53; 1989: 57; 1990: 65; 1991: 37);
  • Język polski w szkole (1986: 5; 1987: 1; 1988: 1; 1990: 1; 1991: 2);
  • Język polski za granicą (1986: 5; 1987: 7; 1988: 3; 1989: 4; 1990: 1; 1991: 1);
  • Recenzje (1986: 19; 1987: 18; 1988: 19; 1989: 18; 1990: 6; 1991: 10);
  • Sprawozdania (1986: 2);
  • Sprawozdania, uwagi, polemiki (1986: 3; 1987: 5; 1988: 3; 1989: 9; 1990: 3; 1991: 3);
  • Roztrząsania (1989: 1);
  • Co piszą o języku? (1986: 7; 1987: 9; 1988: 9; 1989: 8; 1990: 7; 1991: 5);
  • Objaśnienia wyrazów i zwrotów (1986: 10; 1987: 10; 1988: 12; 1989: 8; 1990: 10; 1991: 7);
  • Bibliografia (1986: 1; 1987: 1; 1988: 1; 1989: 2; 1990: 1; 1991: 1);
  • Redakcja (1986: 1; 1989: 1; 1991: 1).

W sumie w ciągu 5 lat w poszczególnych działach opublikowano następujące liczby tekstów: Artykuły – 308; Język polski w szkole – 10; Język polski za granicą – 21; Recenzje – 90; Sprawozdania – 2; Sprawozdania, uwagi, polemiki – 26; Roztrząsania – 1; Co piszą o języku? – 45; Objaśnienia wyrazów i zwrotów – 57; Bibliografia – 7; Redakcja – 2.

Stałe rubryki, dla których materiał jest zamawiany przez redakcję, tj. Co piszą o języku?, Objaśnienia wyrazów i zwrotów oraz Bibliografia – były dotychczas prowadzone zasadniczo przez stałych autorów. Podobnie jest w dalszym ciągu z działem Co piszą o języku?– opracowuje go autorsko R.S. (Roxana Sinielnikoff) i Bibliografią, którą opracowują Krystyna Długosz-Kurczabowa i Władysław Kupiszewski, zmieniła się natomiast sytuacja w zakresie przygotowywania materiałów do rubryki Objaśnienia wyrazów i zwrotów. Prof. Buttler tylko na samym początku próbuje dochować tradycji redagowania tego działu przez redaktora naczelnego. W praktyce – przy pogarszającym się zdrowiu Danuty Buttler – okazuje się to trudne. Dlatego obok niej pojawiają się inni autorzy: Andrzej Markowski, Halina Satkiewicz, Barbara Klebanowska, Wanda Budziszewska, Krzysztof Wróblewski, Elżbieta Wierzbicka.

W publikacjach „Poradnika Językowego” w omawianym okresie są kontynuowane problemy z okresów wcześniejszych i pojawiają się nowe wątki. Ze starych, tradycyjnych, wpisanych niejako do podstawowych zadań „Poradnika”, są zagadnienia kultury języka i problem zróżnicowanego ujęcia normy językowej (por. 1990, z. 3; Danuta Bartol-Jarosińska, Zróżnicowanie społeczeństwa a norma językowa, 1990, z. 4, s. 253-259). Z nowych spraw to m.in.: zainicjowanie dyskusji nad stylem potocznym (por. Jerzy Bartmiński, Styl potoczny jako centrum systemu stylowego języka, 1991, z. 1/2, s. 10-23); nowa propozycja badań nad semantyką (por. Hanna Jadacka, O przydatności opisu gniazdowego w badaniach nad polisemią i homonimią, 1987, z. 1, s. 11-39), a także teksty poświęcone językowi polityki (por. Jerzy Bartmiński, Prawica — lewica. Sposoby profilowania pojęć, 1991, z. 5/6, s. 160-166) oraz kontynuacja badań nad językiem Polonii, ale w odniesieniu do systemu leksykalnego (por. Elżbieta Sękowska, Słowotwórstwo wyrazów polonijnych na tle sposobów adaptacji leksemów obcego pochodzenia w dialekcie polonijnym, 1987, z. 1, s. 54-60).

Okres prowadzenia „Poradnika Językowego” przez prof. Danutę Buttler jest trudny. Powołując prof. Buttler na redaktora naczelnego, środowisko naukowe, które wskazało ją na tę prestiżową funkcję, doceniło wagę dokonań naukowych uczonej. Niestety, stale pogarszający się stan zdrowia Danuty Buttler nie pozwolił na realizację planów, jakie wyraźnie widać w analizie zawartości treściowej czasopisma z tego okresu.