Tytułem podsumowania

Tytułem podsumowania

„Poradnik Językowy” dzięki uporowi i determinacji Zawilińskiego oraz wsparciu, którego udzielały wydawnictwu osoby prywatne i instytucje rządowe, zaistniał na trwałe w świadomości społeczeństwa polskiego. Przedstawiona w 1901 r. koncepcja czasopisma obroniła się, ewolucja polegała na zmianie akcentów (użyteczny – teoretyczny charakter czasopisma) i reagowaniu żywo na wyzwania współczesności. Kontakt z czytelnikami pokazał też, jak wielkie były pokłady niewiedzy o języku, jak wielka była potrzeba edukacji społeczeństwa i jaką rolę w kształtowaniu umiejętności posługiwania się poprawną polszczyzną powinna odegrać szkoła (stąd ponawiane apele o współpracę do nauczycieli, a od roku 1934 współpraca ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego).

W dziejach „Poradnika” szczególnie trudne były lata powojenne 1919–1923, nie tylko z powodu kłopotów finansowych, personalnych (zespół współpracowników, który udało się zbudować redaktorowi w okresie poprzednim, rozpadł się), lecz także – jak pisze Jan Rzewnicki – lekceważenia założeń pisma przez koła wpływowe*. Kolejna próba wznowienia czasopisma w roku 1925 zakończyła się również niepowodzeniem. O dalszych losach czasopisma zadecydowały kontakty ze środowiskiem warszawskim, skupionym wokół Adama Antoniego Kryńskiego.

Do tematów, które przewijały się w odpowiedziach na konkretne zapytania i w osobnych artykułach, należały: słownictwo zawodowe (potrzeba jego spolszczenia), kalki językowe z języka niemieckiego i rosyjskiego obecne w różnych odmianach języka ogólnego, germanizmy i rusycyzmy (też galicyzmy), nazwy zawodowe kobiet (adiunktka czy adiunkt), nazwiska żon i córek (na -owa, -ina, -ówna, -anka), odmiana nazwisk polskich i obcych, ortografia oraz język pism urzędowych, prasy, książek i podręczników szkolnych. Od samego początku podejmowano w czasopiśmie problematykę naukową z zakresu językoznawstwa polonistycznego, w części także slawistycznego i ogólnego. Stanowił zatem „Poradnik Językowy” forum wymiany idei, poglądów, myśli dla językoznawców i osób (z różnych środowisk) zainteresowanych sprawami języka polskiego.